Czołg T-80 – radziecki czołg podstawowy trzeciej generacji.

Historia

Projekt powstał w biurze konstrukcyjnym Zakładów Kirowskich w Leningradzie. Był pierwszym na świecie seryjnie produkowanym czołgiem wyposażonym w turbinę gazową. Pierwszy egzemplarz zjechał z linii montażowej w 1976 roku. T-80 produkowany jest nadal w zakładach wOmsku w Rosji i Charkowie na Ukrainie.

Konstrukcja pojazdu

Od momentu powstania T-80 był wielokrotnie modernizowany. Wyróżnić możemy wersje: T-80 (model podstawowy), T-80B, T-80BW, T-80U, T-80U1, T-80UD. Obecnie powstają kolejne wersje tego typu czołgu. Czołg T-80 w odróżnieniu od innych typów czołgów napędzany jest za pomocą turbiny gazowej. Jedynie jego wersja T-80UD ma silnik wysokoprężny. Turbina ma układ trzywałowy z dwoma mechanicznymi turbosprężarkami i swobodną turbiną.
W przedziale napędowym czołgu silnik ustawiony jest w układzie ,,power-pack" tzn. wszystkie zespoły różnych układów połączone są monoblokowo jako całość. Ułatwia to demontaż podczas awarii silnika co ma niebagatelne znaczenie w warunkach bojowych.
Kadłub spawany jest z płyt pancernych. Przednia górna płyta jest pochylona o kąt 68 stopni i ma strukturę warstwową: - 80 mm stali, 105 mm tekstolitu szklanego (STEF), 20 mm stali (pierwsze wersje T-80; struktura zbliżona do pancerza wczesnych T-64 i T-72) - 40 mm stali o podwyższonej twardości, 60 mm stali, 105 mm STEF, 40 mm stali (T-80B; osłona T-80BW dodatkowo wzmocniona pancerzem reaktywnymKontakt-1) W przypadku późniejszych wersji T-80 stopień komplikacji przedniej płyty pancerza kadłuba wzrastał, zmieniała się liczba warstw i rodzaj zastosowanych materiałów. Ochrona T-80U (i większości T-80UD) wzmocniona integralnym pancerzem Kontakt-5 Wieża czołgu wykonanywana technologią odlewania z integralnymi komorami mieszczącymi elementy pancerza warstwowego. Pancerz zróżnicowanej grubości (ok. 400 mm dla T-80B, ok. 600 mm w przypadku T-80U). Wieże późnych serii T-80UD oraz ukraińskich T-84 spawane z płyt walcowanych (prawdopodobnie grubość pancerza wzrosła). Ochrona wzmocniona pancerzem reaktywnym Kontakt-1 (T-80BW, wczesne T-80UD) lub Kontakt-5 (T-80U, T-80UD).
Uzbrojenie główne czołgu stanowi 125 mm armata gładkolufowa. Armata umocowana jest w wieży na czopach. Składa się z: lufywzmocnionej płaszczem, kołyski i zamka. Armata połączona jest gwintowo z nasadą zamkową. W nasadzie zamkowej zamocowany jestzamek klinowy. Armata ładowana jest automatycznie przez zmechanizowany układ zasilania. Załogę czołgu stanowią 3 osoby (dowódca, działonowy i mechanik-kierowca).
Czołg wyposażony jest w pancerz reaktywny oraz system ochrony (system zakłóceniowy przeciwpancernych pocisków rakietowych)Sztora. Dzięki temu czołg T-80 posiada dużą odporność na zniszczenie i stanowi duże wyzwanie dla czołgów armii NATO.
Armia Rosyjska posiada 1400 egzemplarzy w czynnej służbie i ponad 3100 w rezerwie. Oprócz Rosji T-80 znajduje się na stanie posiadania armii Białorusi (90 sztuk), Chin (50 sztuk), Cypru (41 sztuk), Korei Południowej (80 sztuk), Pakistanu, Syrii i Ukrainy (po 320 sztuk).

Warianty

• T-80 (Obiekt 219-2; 1976 r.)
• T-80B Bierioza ("Brzoza"; Obiekt 219R; 1978 r.) - system kierowania ogniem 1A33 i kompleks rakietowego uzbrojenia 9K112-2 umożliwiający wystrzeliwanie czołgowych ppk 9M112 Kobra, wzmocniony pancerz
• T-80BK (Obiekt 660) - wersja dowodzenia, dodatkowy sprzęt radiowy i nawigacyjny
• T-80BW (Obiekt 219RW; 1985 r.) - dodano pancerz reaktywny Kontakt-1
• T-80BWK - wersja dowodzenia
• T-80U (Obiekt 219AS; 1986 r.) - system kierowania ogniem 1A46 i nowy system uzbrojenia kierowanego 9K119 Refleks, mocniejszy silnik GTD-1250 o mocy 1250 KM (930 kW), pancerz reaktywny Kontakt-5
• T-80UD (Obiekt 478B; 1985 r.) - opracowana w charkowskim biurze konstrukcyjnym Morozowa KMDB (obecnie Ukraina) wersja z silnikiem diesla 6TD o mocy 1000 KM (750 kW); system kierowania ogniem jak w przypadku T-80U, wozy pierwszych serii z pancerzem reaktywnym Kontakt-1, później Kontakt-5
• T-80UK, T-80UDK - wersje dowodzenia, elektroniczny układ obrony TSzU-1-7 Sztora
• T-80UM - rosyjska wersja wersja rozwojowa, m.in. nowy termowizyjny celownik działonowego
• T-80UM1 Bars ("Pantera śnieżna") - rosyjski prototyp z systemem obrony aktywnej Arena
• T-80UM2 - rosyjski prototyp z systemem aktywnej obrony Drozd
• T-80UE - wersja eksportowa

• T-84 (Obiekt 478DU2) - ukraińska wersja rozwojowa czołgu T-80UD, nowa spawana wieża, pancerz reaktywny Noż, elektroniczny układ obrony Warta
• T-84U - wersja rozwojowa czołgu T-84

• Obiekt 478 (1976 r.) - opracowana w biurze konstrukcyjnym Morozowa KMDB wersja rozwojowa T-80 z silnikiem diesla; doświadczenia wykorzystano przy budowie T-80UD
• T-80A (Obiekt 219A; 1982 r.) - opracowana w leningradzkim biurze konstrukcyjnym Zakładów Kirowskich wersja rozwojowa T-80B o charakterystykach przyszłego T-80U, pancerz reaktywny Kontakt-1
• Obiekt 640 Cziornyj Orioł ("Czarny Orzeł") - rosyjski prototyp czołgu nowej generacji z wykorzystaniem wydłużonego i zmodyfikowanego kadłuba T-80U; m.in. nowa wieża z niszą mieszczącą magazyn amunicyjny i mechanizm ładowania, pancerz reaktywny Kaktus

Dane taktyczno-techniczne

• masa - 43-46 ton
• załoga - 3 osoby
• długość - 9.7 m
• szerokość - 3.46 m
• wysokość - 2.19 m
• prześwit - 0.43 m^{[potrzebne źródło]}
• max. prędkość - 70 km/h (po drodze); 48 km/h (w terenie)
• zasięg - 335 km (normalny); 600 km (z dodatkowymi zbiornikami)^{[potrzebne źródło]}
• silnik: turbina GTD-1230, GTD-1000 1 o mocy 1000 KM (735 kW) lub wysokoprężny 6TD (1000-1500 KM)
• uzbrojenie główne:
  • armata gładkolufowa 2A46M kal 125 mm różnych wersji:
    • 2A46M (T-80)
    • 2A46M-1 (T-80B, T-80U)
    • 2A46M-4 (wersje rozwojowe T-80U)
    • KBA-3 (T-80UD, T-84, T-84U)
• uzbrojenie dodatkowe:
  • 1x 7,62 mm km PKT, 1 x 12,7 mm wkm NSWT