T-55 – radziecki czołg podstawowy I generacji

Historia

Czołg powstał przez modernizację czołgu T-54. Produkowany w latach 1958-1981. Głównym uzbrojeniem czołgu jest armata D-10T kal. 100 mm stabilizowana w dwóch płaszczyznach. Produkowany w ZSRR, a także na licencji w Czechosłowacji i Polsce. Czołg T-55 był ówcześnie jedną z najlepszych konstrukcji w tej klasie czołgów. Używany jest do dziś w kilkudziesięciu krajach świata. W latach 80. XX wieku był wykorzystywany przez siły zbrojne 38 państw. Wycofany z polskiej armii w 2002 r. Czołg T-55 produkowany był również w Chinach przez firmę Norinco pod nazwą Type 59. Liczba wszystkich wyprodukowanych na świecie czołgów T-54/T-55 przekracza 95 000 egzemplarzy i przewyższa liczbę wszystkich czołgów innych typów wyprodukowanych na świecie po II wojnie światowej (stan na dzień 20.05.2004 r.).

Wersje podstawowe

• T-55 – produkowana w latach 1958-1962
• T-55A – produkowana w latach 1963-77, w Polsce 1968-81
• T-55K,T-55AK, T-55MK – wersje dowódcze

Modernizacje

• T-55M, T-55AM – dodany system kierowania ognia Volna, stabilizacja działa, silnik V-55U, zwiększone opancerzenie,
• T-55M-1/T-55AM-1 – wersja z silnikiem V-46 od T-72
• T-55AD/T-55AMD/T-55AD1/T-55AMD1 – wersja z systemem obrony aktywnej Drozd
• T-55MV/T-55AMV/T-55MV-1/T-55AMV-1 – wersja z pancerzem reaktywnym
• T-55AM2
• T-55AM2PB – wersja dla armii NRD
• T-55M5 – wersja z pancerzem reaktywnym, nowy system kontroli ognia i system stabilizacji ognia
• T-55M6 – wersja M5 z dodatkowymi kołami w podwoziu, nową wieżą i automatycznym systemem ładowania.

Produkcja w Polsce

Licencję czołgu T-55 zakupiono w 1964 r. Jego produkcję podjęły Zakłady Mechaniczne Bumar-Łabędy w miejsce wcześniej produkowanych czołgów T-54. W 1968 r. podjęto produkcję nowego modelu T-55A, a następnie jego wersji dowódczej T-55AD. Produkcja czołgu kontynuowana była do 1981 r. Ogółem wyprodukowano ok. 5000 pojazdów wszystkich wersji. Podwozie czołgu T-55 wykorzystano do opracowania wozu zabezpieczenia technicznego WZT-2 oraz mostu towarzyszącego BLG-67.Czołgi T-55 produkowane były nie tylko na potrzeby armii polskiej. Znaczna ich część przeznaczona była na eksport i to nie tylko do państw Układu Warszawskiego ale i do państw "zaprzyjaźnionych" zwłaszcza z Bliskiego Wschodu. Produkowane w Polsce pojazdy cieszyły się bardzo dobrą opinią i były wyżej oceniane od czołgów tego samego typu produkowanych w ZSRR. W latach siedemdziesiątych czołgi te były polskim hitem eksportowym zapewniając duże korzyści gospodarcze.
Czołgi T-55 eksploatowane w Wojsku Polskim w połowie lat 70. zmodernizowano do wersji T-55M, zbliżonej standardem do czołgu T-55A.
W połowie lat 80. XX w. część czołgów T-55A (560 szt.) zmodernizowano do typu T-55AM "Merida"

 

Wersje produkowane w Polsce

• T-55 - produkowana w latach 1964-1968
• T-55A – produkowana w latach 1968-1981
• T-55M - unifikacja T-55 do standardu T-55A
• T-55AD1 - czołg dowódczy
• T-55AD2 - czołg dowódczy
• T-55AM - czołg z systemem kierowania ogniem Merida
• T-55AD1M - czołg dowódczy
• T-55AD2M - czołg dowódczy
• T-55AMS - czołg saperski

Pojazdy wsparcia na podwoziu T-55 produkowane w Polsce

• BLG-67P/BLG-67M/BLG-67M2/LG-67MP - most towaryszący
• WZT-1/WZT-2 - wóz zabezpieczenia technicznego
• KLON - czołg saperski (seria prototypowa)

Opis konstrukcji T-55A

Czołg T-55, podobnie jak T-54, miał klasyczny układ konstrukcyjny. Kadłub wykonano z walcowanych płyt pancernych o maksymalnej grubości 99 mm. Wieża w kształcie półsferycznym składała się z elementów odlewanych o grubości do 203 mm i stropu z blach pancernych. Wnętrze kadłuba i wieży wyłożone było wykładziną antyradiacyjną ograniczająca promieniowanie przenikliwe. Pojazd podzielony był na trzy przedziały: kierowania, bojowy i napędowy.
W przedziale kierowania znajdowało się stanowisko mechanika-kierowcy (po lewej stronie) oraz zbiornik paliwa i część amunicji do armaty (po prawej stronie). Środkową część wozu, przykrytą obrotową wieżą, stanowił przedział bojowy. Znajdowały się tu stanowiska dowódcy czołgu i działonowego (z lewej strony) oraz ładowniczego (z prawej). W wieży zamontowane było uzbrojenie, przyrządy obserwacyjne i celownicze oraz środki łączności zewnętrznej i wewnętrznej.
W przedziale napędowym, zajmującym tylną część czołgu, umieszczono silnik wysokoprężny i układ przeniesienia mocy złożony z: przekładni pośredniej, wielotarczowego sprzęgła głównego, skrzyni biegów o 5 przełożeniach do jazdy w przód i jednym w tył, dwóch mechanizmów skrętu i dwóch przekładni bocznych. Sterowanie mechanizmami skrętu za pomocą układu kierowania z wspomaganiem hydraulicznym typu HD-45. Układ bieżny składał się z dziesięciu podwójnych kół nośnych zawieszonych niezależnie na wahaczach i wałkach skrętnych, dwóch kół napinających z przodu i dwóch kół napędzających z tyłu. Gąsienice metalowe złożone z 90 ogniw każda.
Zasadnicze uzbrojenie obejmowało: 100 mm armatę sprzężoną z 7,62 mm karabinem maszynowym stabilizowane w płaszczyźnie pionowej i poziomej, umieszczone w wieży i przeciwlotniczego 12,7 mm wielkokalibrowego karabinu maszynowego zamocowanego na stropie wieży (przy włazie ładowniczego). Czołg posiadał dzienny celownik przegubowy typu TSz-2B-32P o powiększeniu 3,5x i 7x oraz nocny celownik peryskopowy typu TPN-1-22-11 o powiększeniu 5,5x. Dowódca czołgu posiadał przyrząd obserwacyjny TPKU-2B i cztery peryskopy. W nocy w miejsce przyrządu TPKU-2B montowano aktywny noktowizor TKN-1. Działonowy i ładowniczy mieli do dyspozycji po jednym peryskopie, a mechanik-kierowca dwa peryskopy oraz noktowizor TWN-2 do jazdy w nocy. Środki łączności stanowiła radiostacja typu R-123 o zasięgu do 20 km i czołgowy telefon wewnętrzny typu R-124. Czołg posiadał półautomatyczny system przeciwpożarowy typu "Rosa", układ ochrony przeciwatomowej z rentgenometrem DP-3B, urządzenie dymotwórcze TAD do stawiania zasłon dymnych oraz wyposażenie do pokonywania przeszkód wodnych po dnie.

Plany i modele

Tamiya: 35257 T-55A skala 1/35

Trumpeter: 07282 T-55 Mod. 1958 skala 1/72

Trumpeter: 00342 T-55 Mod. 1958 skala 1/35

Trumpeter: 07284 T-55 with BTU-55 skala 1/72

Trumpeter: 07283 T-55 with KMT-5 skala 1/72

Skif: 220 TO-55 skala 1/35

Skif: 221 T-55A skala 1/35

Skif: 222 T-55AM skala 1/35

Skif: 225 T-55AK skala 1/35

UM: 232 T-55AD 1 skala 1/35

Italeri: 6427 T-55 skala 1/35

PST: 72046 T-55 skala 1/72