T-64 – radziecki czołg podstawowy.

Historia

Prace nad czołgiem T-64 rozpoczęto w ZSRR w roku 1954. Podjęło się tego zadania Biuro Konstrukcyjne Fabryki Maszyn Transportowych im. W. Małyszewa w Charkowie. Głównym konstruktorem czołgu był A. Morozow. T-64 był pierwszym na świecie wozem tego typu, wyposażonym w automat ładowania i trzyosobową załogę. Pierwsze prototypy posiadały armatę kalibru 100 mm. Następnie zamieniono ją na armatę kalibru 115 mm. W roku 1969 wprowadzono nowy typ armaty kalibru 125 mm - 2A46. Unikalnym rozwiązaniem charakteryzował się silnik tego czołgu. Był to silnik dwusuwowy, pięciocylindrowy, dziesięciotłokowy. Silnik posiadał dwa wały korbowe, zaś komorę spalania tworzyła przestrzeń między przeciwbieżnymi tłokami w ich GMP (górnym martwym położeniu). Silnik ten miał niewielką pojemność w stosunku do silnika W-2 znanego z czołgów T-34/44/54/55, rozwijał jednak moc 750KM. T-64 był również pierwszym na świecie seryjnie produkowanym czołgiem wyposażonym w pancerz kompozytowy. Zwiększało to odporność na działanie pocisków kumulacyjnych. Na przedniej dolnej płycie kadłuba znajduje się lemiesz do samookopywania. Dzięki temu czołg w kilkanaście minut jest w stanie przygotować ukryte stanowisko ogniowe.
Pojawienie się czołgu T-64 było ogromnym zaskoczeniem dla armii państw NATO. Czołg ten przewyższał wszystkie dotychczasowe konstrukcje na świecie. Armata 2A46 umożliwia prowadzenie ognia przeciwpancernymi pociskami kierowanymi o zasięgu 4 km. Wyprodukowano około 8000 egzemplarzy T-64 w około 10 wersjach (inne źródła podają liczbę 13 000).

Służba

Czołg był projektowany równolegle do innego czołgu - T-72 i przypomina go wyglądem. Ale w przeciwieństwie do T-72, był używany tylko przez Armię Czerwoną i nigdy nie został wyeksportowany. Wiele z wozów jest jeszcze na służbie. Przed 1989 rokiem, był używany podczas zimnej wojny przez oddziały radzieckie stacjonujące w Niemczech Wschodnich. Wszędzie indziej Rosjanie używali czołgów T-72. Aktualnie znaczna ilość T-64 (2000 szt.) jest używana przez Ukrainę. Konstrukcja czołgu T-64 była dalej rozwijana jako T-80 i T-84. Ukraina opracowała modernizacje T-64 o nazwie T-64BM-2. Czołgi te zostały przeznaczone również na eksport, ewentualnie proponuje się wykonanie modernizacji wersji podstawowej w armiach innych państw.